Mücevherde altına getirilen kotalar, üretimin Türkiye’den Mısır’a kaymasına neden oluyor. Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın, ihracatta son dönemde yeniden bir toparlanma görülmesine karşın geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin yatırım iklimi ve mücevher üretim altyapısı nedeniyle gelen yatırımcıların Dubai’ye ve Mısır’a gitmeye başladığını ve kaybın şimdiden milyar doların üzerine çıktığını söyledi.
Altın kotası sorunu nedeniyle uzun süredir ekside olan mücevher ihracatının aylardır verilen mücadelenin sonunda artıya geçtiğini ifade eden Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın, “1-19 Temmuz 2024 döneminde geçen yıl 159 milyon dolar olarak gerçekleşen mücevher ihracatımız yüzde 287,65 gibi yüksek bir oranda artarak 616 milyon 367 bin dolara yükseldi. Geçen yıl 1 Ocak 19 Temmuz arasında 3 milyar 213 milyon 607 bin Dolar olan ihracatımız da nihayet geçtiğimiz günlerde artıya döndü ve yüzde 6,69 artışla 3 milyar 426 milyon 696 bin 213 Dolar olarak gerçekleşti. Üretim ihracatı bu sene yüzde 38 artışla rekor kırdı. Külçe ihracatı yüzde 67 geri geldi. Altın kotasının kalktığı gün itibariyle çok daha iyi yerlere geleceğimize inanıyoruz.” dedi.
Yakın, şöyle devam etti:
“Malum altın kotası 2023 ikinci yarısı ve 2024 ilk yarısında bizi çok etkiledi ve yaptığımız çalışmalarla sürekli yükselme trendinde olan mücevher ihracatımız ne yazık ki bu süreçte ciddi bir düşüş yaşadı. Biz altın kotası sorununa rağmen çalışmaya ara vermedik. Hem Türkiye’deki alım heyeti etkinliklerimiz hem de dünyanın önde gelen fuarları, etkinliklerine katıldık, ticaret heyetleri yaptık.
Bu süreç ülkemiz için olduğu kadar mücevher sektörümüz için de hayli yıpratıcı oldu. Geçtiğimiz yıllarda Türkiye’nin yatırım iklimi ve mücevher üretim altyapısı nedeniyle ülkemize gelerek yatırım yapmış pek çok yabancı yatırımcı, ki özellikle Dubai’den gelen yatırımcılarımızın bir kısmı Türkiye’den ayrıldı. Dubai’ye gidenler oldu, Mısır’a gidenler var. Geçtiğimiz yıllarda tekstil sektörümüz Mısır’a ciddi yatırım yaptı. Asgari ücret 280 Dolar olunca mücevher sektörü için de cazip oldu Mısır.
Altına Kota Mısır’ı mücevher sektörü sahibi yapacak. Neden söylüyorum bunu? Türkiye dünyada lider ülke. Montur endüstrimiz dünyanın en güçlüsü… Türkiye’deki üretim kapasitesinin yüzde 30’u Mısır’a giderse üretimini Mısır bir anda dünya mücevher pazarında oyuncu haline gelir. Gidenler Türkiye’deki yatırımlarını, ekipmanlarını, nitelikli personelini, sermayelerini, altınını, gümüşünü de bu ülkeye taşıyor ve taşıyacaklar… Kaybımız şimdiden milyar doların üzerinde… Buna bir de ihracattaki kan kaybını eklersek üzülmemek elde değil. Kotanın kaldırıldığının açıklanması en azından bundan sonraki kayıpları durdurur. Oturup envanter çıkartmamız, hasar tespiti yapmamız lazım.
Çok değerli personel kaybediyoruz. Ustalarımız Mısır’da 8-10 bin dolar kimi 20 bin dolar maaşla Mısır’lı personele eğitim veriyor.”
En yüksek katma değerli ihracat
“Türkiye’nin bu kadar yüksek katma değerli bir sektörü riske atma lüksü yok. Açık ara en yüksek ihracat kg değerine sahip sektör mücevher sektörü. Kesinlikle sektör olarak dünya üzerinde çok önemli bir markayız. Büyük üreticiyiz, liderliğe oynuyoruz. Gramda ortalama 5 Dolar diyoruz, tabi ürüne göre değişiyor bu rakam ama neticede firmaya net 2-4 Dolar arası gr’da kar kalıyor. Kg başına 2 bin ile 4 bin dolar arası karı bırakın ihracat değeri kaç üründe var? Bunu daha da geliştirmek için ihracatçımızın dünyadaki diğer rakipleri gibi hammaddeye kolay ulaşabilmesi lazım.”
“İhracatçı hammaddeye ulaşabilmeli”
Rakiplerimiz bu sorunu çözdüler., altını gümüşü rekabetçi koşullarda kolaylıkla alabiliyorlar. İtalya’daki rakibimiz ne yapıyor? Siparişi alıyor, gidiyor İGA ya da Eximbank’ına, diyor ki ben işte 10 kilo altın takı siparişi aldım. İGA ve Eximbank da firmaya 10 kilo altın ihracat kredisi açıyor. Firma sözleşme süresi içinde üretimini yapıp müşterisine gönderiyor. İhracat bedeli de günlük altın değeri üzerinden alındığı için altın kredisi borcunu kapatıyor. Bunu Türkiye’de yapmamız halinde mücevher üreticimizin uluslararası rekabet gücü de artacak. Ülkemizde üretilen altını, Merkez Bankası’nda duran altını kullanmış oluruz ve altın ithalatımızı azaltmış oluruz.
Türkiye’de mücevherat üretimi dünyada bir numara… Ancak Görünen ihracatımız 8 milyar Dolar belki ama aslında çok daha yüksek bir ihracat var… Mikro ihracat ayrı bir kalem, turiste kredi kartıyla yapılan satışlar mesela mücevher ihracatı olarak görünmüyor. 150 bin dolarlık kredi kartı çekilmiş, bu hizmet ihracatı olabilir mi? Bir de bavul ticareti meselesi var. Bazı ülkeler bankacılık sistemi üzerinden ticaret yapılamıyor. Öyle olunca da ürün de alttan gidiyor döviz de alttan geliyor. Bunları dikkate aldığımız zaman bizim ihracatımız 15-16 milyar doların üzerinde aslında. Bu kadar para geliyor ki altın ithalatı da yapılabiliyor.”
